Vitaliteit als managementtool

Met een werkweek van ruim zestig uur en vaak twee buitenlandse reizen per week schoot het sporten er bij Smit meer dan eens bij in. Wie niet vitaal is, krijgt het met het klimmen van de jaren duidelijk moeilijker, meent de 48-jarige ondernemer. 'Als je uitstraalt dat je het harde werken niet goed meer trekt, heb je wel een probleem.'

Hij aarzelde dan ook niet lang toen zijn interesse werd gepolst voor Gezond Leiderschap, een programma van verzekeraar Zilveren Kruis Achmea. Sinds juni vorig jaar werkt Smit zich regelmatig in het zweet onder begeleiding van voormalig olympisch roeister Greet Hellemans. Tevreden: 'Ik heb in zes maanden zeven kilo verloren. En dit keer blíjft het eraf.'

Daar zit bij menig drukbezet manager het probleem, weet Hellemans, die Erica Terpstra hielp veertig kilo af te vallen. De voormalige NOC-NSF-voorzitster had in april 2008 last van haar knie en wilde vóór de Olympische Spelen in Peking weer op de been zijn. Hellemans, van huis uit bewegingswetenschapper en fysiotherapeut: 'Begin mei is ze begonnen, de Spelen waren in augustus. We hebben gezegd: we willen meer tijd, om niet alleen gewichts- maar ook gedragsverandering te bestendigen.'

Dat weet ook Theo Vegter, directeur OV bij Connexxion. Hij viel wel eens 25 kilo af met een dieet, maar die kilo's zaten er zo weer aan. Met een grote grijns: 'Ik had een motto voor mezelf: beweging is slijtage, sporten is ongezond.'

De 55-jarige Vegter, die een dik jaar geleden bijna 154 kilo woog, was een ster in het vermijden van beweging: zo zag hij altijd als eerste waar de liften waren. Dat hij op zijn 43ste een hartinfarct had gehad stoorde hem niet, en toen Vegter begin vorig jaar hoorde dat hij suiker had, stond hij daar evenmin lang bij stil. 'Ik ging weer over tot de orde van de dag, hield mijn oude leefstijl aan.'

De crux is, net als bij Smit en de anderen die Hellemans begeleidt, om een betere regie te voeren bij het managen van jezelf. Door bewuster keuzes te maken op het gebied van zelfmanagement - 'wat levert het op als ik dit wel of niet doe?' - worden mensen zich ook bewuster van andere beslissingen die zij nemen, is het idee. 'Dit zijn een soort topsportbanen. Hoe gezonder en fitter je bent, hoe beter je kunt functioneren. Ook de voorbeeldfunctie telt: iemand in de top van het bedrijf laat zien dat hij het belangrijk vindt om fit en gezond te zijn.'

Maar de uitvoering is niet eenvoudig. Vitaler worden kost tijd. Er moet worden gesport, ten minste zes uur per week, volgens de richtlijn van het programma op maat.

Smit kan dat beamen. Jarenlang plande hij zijn werk wel maar het sporten niet, waardoor dat laatste in de verdrukking kwam. 'En als je dan ook nog eet wat je voorgeschoteld krijgt, gaat het mis.'

Vegter ging van nul naar zes uur per week intensief sporten. 'Ik heb een roeimachine gekocht, een nieuwe fiets, een crosstrainer. Nu ik beweging heb geadopteerd, is het bestendig.'

Mede dankzij een tijdelijk extra dieet kwam Vegter met 112 kilo onder zijn streefgewicht. De begeleiding door de diëtist en de psycholoog, die hij eerst afwimpelde, weet hij nu te waarderen. 'Na vier, vijf sessies heb ik mijn mental coach gezegd: je voegt toch toe. Ik moest balans leren vinden; keuzes maken, de tijd nemen.'

In de eerste drie maanden zijn deelnemers de meeste tijd kwijt. Naast het sporten zijn er afspraken met de diëtiste, gemiddeld eens in de drie weken, en met de gedragspsycholoog, eens per maand.

Tijdens een intake, bestaande uit een gesprek met een fysieke coach en de gedragspsycholoog, en een uitgebreide keuring, wordt een plan van aanpak gemaakt. Zijn de trainingen goed verdeeld over de week, met voldoende herstelmomenten ertussendoor? Beoefen je de juiste sport(en)? Met fietstests wordt bijgehouden of de conditie volgens plan verbetert.

Conditie alléén is niet voldoende. Wie niet ook zijn of haar gedragspatronen herkent en aanpast, wordt niet vitaler, benadrukt Hellemans. 'Het is niet makkelijk om dingen die ingesleten zijn te veranderen. Bijvoorbeeld om af te leren dat je standaard te veel wijn drinkt bij zakelijke diners.'

Veel buitenlandse reizen doen de gezondheid ook geen goed, zegt projectmanager Hellemans. 'Dat maakt het lastiger een vast stramien te ontwikkelen. Je bioritme en eetpatroon worden verstoord. Neem sportkleren mee op reis: hardlopen kun je bijna overal. En anticipeer: eet van tevoren iets als je een borrel hebt.'

Vegter zorgt dat hij 's avonds tijdig thuis is zodat hij kan sporten. Alleen in het weekend sporten werkt volgens hem niet: 'Je moet het onderdeel van je leven maken.'

Smit eet nooit meer in het vliegtuig. Hij neemt proteïnerepen mee om te voorkomen dat hij gaat snoepen als hij onderweg is. 'En mensen uitnodigen voor zakendiners doe ik ook niet. Vergaderen kun je ook met een broodje kaas.'

Het feit dat ze worden begeleid en aan hun doelen worden gehouden, noemen beide deelnemers cruciaal. Vegter: 'Het begon met een knuppel achter de deur, toen met een stok en nu is het een luciferhoutje. Maar het is wel nodig. Er is wel een afbreukrisico.' Vegter vindt zijn ruim twee jaar durende traject inclusief de begeleiding door drie specialisten de euro 30.000 die het hem kost, meer dan waard. Het resultaat is 'spectaculair', vindt hij. Hij heeft geen suiker meer, zijn cholesterol is gedaald van 5 naar 2, zijn bloeddruk gezakt. 'Ik heb weer lucht, doe dingen die ik in het verleden absoluut niet deed. Op mijn laatste vakantie heb ik op een hondenslee gezeten met husky's, en een zodiactocht gemaakt. En als ik in een vliegtuig zit, hoef ik niet meer om een gordelverlenger te vragen.'

Behalve van zijn eigen gewicht is de ov-chef zich ook bewuster geworden van overgewicht van anderen bij Connexxion. 'Buschauffeurs hebben een zittend beroep. Het ziekteverzuim ligt boven de 8%.' Eén procent ziekteverzuim kost de vervoerder euro 3,5 mln, becijfert Vegter. En overgewicht is volgens hem een belangrijke oorzaak van dat verzuim. Sinds april toert de 'Gezondheidsbus' door Nederland, waarin chauffeurs zich op allerlei punten kunnen laten testen.

In Nijmegen en Eindhoven, waar de toer begon, heeft Vegter de aftrap gedaan: 'Er is veel herkenning als ik een praatje maak. Ik zeg: kijk eens, het wil wél.'

Bij ApotheekZorg wordt niet gesport onder werktijd. Korting op de fitnessclub is er ook niet. Te duur, vindt Smit. 'Maar ik geef wel het goede voorbeeld.'

Bron: Financieel Dagblad, 7 augustus 2010